Sözlü Çevirinin Zorlukları
Sözlü Çeviri / Sözlü Tercüme
Müşteri ve sözlü çevirmen arasında işbirliği yoluyla sözlü çevirinin zorluklarının üstesinden nasıl gelinebilir?
İster irtibat ister konferans amaçlı olsun, sözlü çeviri her zaman zorluklarla doludur.
Organizasyon, teknik terimler, aksan, sosyal gelenekler, çevirmenin topluluk önünde konuşma becerisi, akustik ve sahne korkusu bir tercüman için zorluk çıkaran unsurlardır.
Halkın veya müşterilerin gözünde tercüman, söylenen her şeyi zahmetsizce tercüme eden, her şeyi bilen biri gibi görünebilir. Sizi garanti ederiz ki durum böyle değildir.
Bu makalede, sözlü çevirinin zorluklarına şematik bir bakış atmak, bu sorunların nereden kaynaklandığını, bunlarla nasıl başa çıkılacağını ve hepsinden önemlisi, müşterinin bu sorunların üstesinden gelmek ve başarılı bir etkinlik düzenlemek için tercümanla nasıl çalışabileceğini açıklamak istiyoruz.
Organizasyon
Tercümanlarla bir etkinlik düzenlemek kolay değildir. Özellikle de tercümanlığın nüansları iyi bilinmiyorsa. Bunu başarmak için tercüman ve organizatörün zamanın, malzemenin ve personelin daha iyi yönetilmesi için birlikte çalışması gerekir.
Tercümanın yapması gerekenler
Tercüman, müşteriden bilgi istemekten ve gerekirse tercümanlık hizmetinin organize edilmesinde ona rehberlik etmekten çekinmemelidir.
Sık sık tercüman kullanmayan bir müşteri, farklı sözlü çeviri tekniklerine aşina olmayabilir. Bu nedenle neye ihtiyacı olduğunu bilmeyebilir.
Ayrıca, iki tercüman kullanılması gerektiğinde iki profesyonel de her zaman birlikte hazırlanmaya çalışmalıdır. Tercüman, müşteri tarafından seçilen meslektaşının gerçekten birlikte iyi çalışabileceği bir profesyonel olduğundan da emin olmalıdır. Hayatında hiç simultane çeviri yapmamış bir meslektaşınızla kendinizi simultane kabininde bulmaktan daha kötü bir şey yoktur.
Müşterinin yapması gerekenler
Müşteri, tercümana veya tercümanlara güvenmelidir. Profesyoneller neye ihtiyaç duyduklarını bilirle. Böylece hizmetin organize edilmesinde müşteriye rehberlik edebilirler.
Müşteri, hazırlanmanın birkaç gün sürebileceğini akılda tutarak, tercümanlara işlerini erkenden vermeye çalışmalı, hazırlık için gereken tüm materyalleri sağlamalı ve her şeyden önce tercümanların profesyonel olduğundan emin olmalıdır.
Teknik jargon ve sektöre özgü diller
Teknik terimler, tıbbi terimlerden endüstriyel makine parçalarının adlarına, bir ilacın ticari adından tekstil sektöründe kullanılan farklı kumaşlara kadar bir sektör diline özgü tüm sözcüklerdir.
Konuşmacı kadar tercüman da her iki dilde, kaynak dilde (konuşmacının dili) ve hedef dilde (tercüme ettiği dil) doğru terimleri bilmeli ve kullanmalıdır.
Tercümanın yapabilecekleri
Hazırlık yapmak, tercümanın en iyi silahıdır.
Tercüman, konuyla ilgili mevcut tüm bilgileri araştırır, inceler, etkinlik için özel terimceler oluşturur ve onları kullanır.
Müşterinin yapabilecekleri
Müşteri, etkinlik için mevcut tüm materyalleri (program, PowerPoint slaytları, konuşma taslakları vb.) göndererek tercümanın işini kolaylaştırabilir.
Bazen müşteriler, kendilerine “Bu, teknoloji ile ilgili bir toplantıdır” denildiğinde, tercümanın zaten her şeyi otomatik olarak nasıl tercüme edeceğini bildiğini düşünürler.
Elbette, katot ışınlı tüpün icadından uçan makinelere kadar öğrenebileceğimiz her şeyi genel olarak inceleyebiliriz. Ancak biraz daha ayrıntılı bilgi, özellikle hazırlık süresi kısıtlı olduğunda kesinlikle yararlıdır.
Aksanlar
Her dilin sayısız aksan çeşidi vardır: Paris, Alsas, Fildişi Fransızcası; Amerikan, Hint, İskoç, Yeni Zelanda, Güney Afrika İngilizcesi. İngilizce konuşmaya karar veren bir Alman. Liste daha da uzayıp gider!
Bir tercümanın tüm bu aksan çeşitlerine hakim olması mümkün değildir. Bu nedenle er ya da geç aksan nedeniyle bir zorlukla karşılaşacaktır.
Tercümanın yapabilecekleri
Aksanla ilgili sorunu aşmanın bir yolu, konuşmacının geçmişte yaptığı farklı konuşmaları çevirme alıştırması yapmaktır.
Eğer başka bir konuşma yoksa, aynı kökenden konuşmacıların konuşmalarıyla pratik yapılabilir.
Müşterinin yapabilecekleri
Konferans tercümanlığı söz konusu olduğunda, müşteri etkinlik gününe yakın bir zamanda bile tercümana konuşmanın bir taslağını vererek ona yardımcı olabilir.
Ancak, bu talebe genellikle iki yanıt duyduk: ‘’Bu bilgi gizlidir’’ ya da ‘’Taslağım yok’’.
Bir profesyonelin belirli bir mesleki etiği vardır ve iletilen belgelerin gizliliğini korur. Dahası, bir konuşmacının neredeyse her zaman yazılı bir konuşması veya izleyeceği bir yol olacaktır (neredeyse hiç kimse doğaçlama yapmaz). Bu nedenle hizmetten en iyi sonucu almak için konuşmacıya ısrar etmeye her zaman değer.
Son olarak, güven iyi bir şeydir. Ancak gizlilik anlaşması daha iyidir. Bu sebeple profesyonel tercümanlar gerektiğinde gizlilik anlaşması imzalamaya her zaman hazırdır.
Toplumsal gelenekler
Kültürel bilgi, ticari müzakerelerde yönetilmesi gereken önemli bir unsurdur ve bazen iki taraf arasındaki arabuluculuğun başarısını belirleyebilir. Bu durumda sadece dilsel değil, aynı zamanda kültürel bilgi de söz konusudur.
Alman alıcılar doğrudan konuya girme eğilimindedir, Japonlar çok saygılıdır, Hintliler güvene dayalı kişisel bir ilişki kurmaya çok heveslidir ve İtalyanlar sohbet etmeyi ve müşterilerini daha iyi tanımayı sever. Kısacası, her koyun kendi bacağından asılır.
Tercümanın yapabilecekleri
Kültür ile deneyim, özellikle şahsen deneyim kesinlikle yardımcı olacaktır.
Bir tercüman sadece bir dili değil, aynı zamanda o dilin ardındaki tüm kültürü de bilmelidir.
Belirli bir kültürü şahsen tanımıyorsanız, geleneklerini araştırmak kesinlikle iyi bir stratejidir.
Müşterinin yapabilecekleri
Bu durumda, müşteri tercümana karşılarında kimin olacağı hakkında bilgi verebilir (nereden geldikleri, hangi şirkette çalıştıkları, şirket içinde ne yaptıkları).
Diksiyon
Bu faktör kesinlikle aksan sorunuyla bağlantılıdır ve tamamen konuşmacıya bağlıdır.
Eğer gerginlerse, topluluk önünde konuşmaya ya da yazılı bir konuşmayı okumaya alışık değillerse, genellikle ışık hızında konuşacaklardır.
Eğer okuyorlarsa, monotonlarsa veya topluluk önünde konuşma deneyimleri yoksa, ritimsiz konuşma eğiliminde olacaklardır.
Tüm bunlar, sadece kelimeleri değil, bir cümlenin tüm anlamını ve niyetini tercüme eden için kritik bir unsurdur.
Tercümanın yapabilecekleri
Aksanlarda olduğu gibi, tercüman konuşmacının geçmişte yaptığı konuşmaları çevirme alıştırması yapabilir.
Ayrıca sahneye çıkmadan önce konuşmanın tercüme edilmesi gerektiğini göz önünde bulundurarak konuşmacı ile konuşulabilir.
Konuşmacı ve tercüman arasındaki ortaklık, herhangi bir etkinliğin başarısının anahtarlarından biridir.
Müşterinin yapabilecekleri
Tercüman konuşmacıyla doğrudan konuşamıyorsa müşteri, aracı olarak hareket edebilir.
Dahası, bu durumda bile, konuşmanın bir kopyasına önceden, hatta aynı gün, sahip olmak; aksi takdirde çok karmaşık bir hizmetin kaderini gerçekten değiştirebilir.
Akustik
Başarılı bir sözlü çeviri hizmeti için mükemmel akustik şarttır. İster iyi bir ses sistemi, ister ses geçirmez kabinler ya da sadece sahnedeki konuşmacıyı dinlemek için doğru pozisyon olsun, tercüman her zaman tercüme ettiği konuşmayı duyabilmelidir.
Tercümanın yapabilecekleri
Tercüman, ses testi yapmak için sahayı önceden ziyaret etmelidir.
Müşterinin yapabilecekleri
Müşteri, tercümanla mutabık kalarak bir ses testi yapma fırsatına sahip olduğundan emin olmalı ve ses geçirmez kabinler gerekiyorsa, kaliteli ses sistemleri ve etkinliğe katılacak ses mühendisleri tedarikçilerle iletişime geçmeye çalışmalıdır.
Gerginlik
Bu, yalnızca sözlü tercümana bağlı olan tek ‘iç’ faktördür.
Bazı insanlar için sahne korkusu adrenaline dönüşür. Bu nedenle daha iyi performansa yol açar (kabul edelim, biraz endişe dikkatimizi korur ve zarar vermez). Fakat, diğerleri paniğe kapılır.
Tercümanın yapabilecekleri
Bir profesyonel, kaygıya karşı en iyi çarenin iyi bir hazırlık, müşteriyle verimli bir diyalog, gerekirse birlikte çalışılacak iyi bir meslektaş ve gerekli materyal olduğunu bilir.
Ayrıca, soğukkanlılığını korumak ve zorluklar karşısında tereddüt etmemek profesyonel bir tercümanın ayırt edici özellikleridir.
Müşterinin yapabilecekleri
Bu durumda, müşterinin yapması gereken en önemli şey işbirliği yapması, materyali sağlaması ve tercümana hazırlanması için gereken zamanı vermesidir.
Okuduğunuz gibi, sözlü çeviri / sözlü tercüme zorlu bir iştir. Ancak profesyonel ve müşteri birlikte ellerinden gelenin en iyisini yaptıklarında, görevin başarılı olacağı kesindir.
Tecrübelerimize dayanarak yazdığımız bu makalemiz çeviri sektörüne yeni girecek arkadaşlarımıza sözlü çeviri hususunda kılavuz olacaktır. Çeviri, çevirmenlik alanındaki ilginizi çekebilecek makalelerimizi BLOG bölümümüzden inceleyebilirsiniz. Ayrıca, sözlü çeviri ihtiyaçlarınız için Tüm Çevirmenler ve Çeviri İşletmeleri Derneği üyesi olan firmamız ile iletişime geçebilirsiniz.